10 κορυφαία ελληνικά νησιά στο δίκτυο Natura 2000

Τα ελληνικά νησιά είναι παγκοσμίως γνωστά για τον φυσικό πλούτο τους, τα πανέμορφα τοπία και τις απίστευτες παραλίες τους. Πολλά από αυτά, όμως, φιλοξενούν και σημαντικά οικοσυστήματα τα οποία δεν είναι μόνο εξαιρετικά όμορφα, αλλά προστατεύονται, επίσης, από το ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000.

Εάν είσαι φυσιολάτρης και φαν του οικοτουρισμού, οι περιοχές Natura των ελληνικών νησιών είναι τέλειοι προορισμοί για εσένα που σου αρέσει η εξερεύνηση. Πάρε το σακίδιο και τα κυάλια σου και ετοιμάσου για πεζοπορίες, παρατήρηση πουλιών και άλλες περιπέτειες στα πιο ξεχωριστά οικοσυστήματα της Ελλάδας:

1. Οι υγρότοποι της Λέσβου
2. Δυτική Μήλος, Αντίμηλος και Πολύαιγος
3. Νησάκι Ελαφονήσι, Κρήτη
4. Κόλπος του Λαγανά, Ζάκυνθος
5. Σαμοθράκη: όρος Φεγγάρι (Σάος) και ακτογραμμή
6. Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου
7. Ανατολική Αστυπάλαια και γειτονικές νησίδες
8. Νοτιοδυτική Ικαρία
9. Λίμνες Αλυκή και Χορταρολίμνη, Λήμνος
10. Βόρεια Χίος και Οινούσσες

+ Συμβουλές για ασφαλή επίσκεψη σε περιοχές Natura

Μεσογειακή φώκια: προστατευόμενη σε πολλές περιοχές Natura των ελληνικών νησιών

1. Οι υγρότοποι της Λέσβου

Ο Κόλπος Καλλονής στη Λέσβο ανήκει στις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ) του δικτύου Natura 2000. Περικλείει περίπου 25 υγρότοπους, κυρίως παράκτιους, που περιλαμβάνουν αλυκές, εκβολές μικρών ποταμών και χειμάρρων, καλαμιώνες, πευκοδάση, και ελαιώνες. Το έλος Ντίπι-Λάρσος, ο υγρότοπος Πολιχνίτου και οι υγρότοποι στην περιοχή των Βατερών είναι από τους πιο σημαντικούς στο νησί.

Στους υγροτόπους ζουν και αναπαράγονται περισσότερα από 250 είδη πτηνών, γι’ αυτό και είναι πόλος έλξης για φαν της παρατήρησης πουλιών. Εκεί θα συναντήσεις καστανόχηνες, αβοκέτες, καλαμοκανάδες, μαυροπελαργούς, λευκοπελαργούς, ροζ φλαμίνγκο, φαλαρίδες, πετροτριδίλες, λευκοτσικνιάδες, κύκνους κ.ά. Στην περιοχή θα βρεις επίσης μεγάλη ποικιλία σπάνιας χλωρίδας, όπως ορχιδέες και αυτοφυή φυτά.

+ Το απολιθωμένο δάσος της Λέσβου

Στο δυτικό τμήμα του νησιού, το απολιθωμένο δάσος της Λέσβου αποτελεί επίσης περιοχή Natura 2000. Το μεγάλο αυτό πάρκο με απολιθωμένους κορμούς δέντρων 20 εκατ. ετών και εντυπωσιακούς ηφαιστειακούς γεωτόπους είναι προσβάσιμο μέσω ειδικά κατασκευασμένων μονοπατιών.

Καταπράσινος υγρότοπος μικρού ποταμού στη Λέσβο

2. Δυτική Μήλος, Αντίμηλος και Πολύαιγος

Το δυτικό τμήμα της Μήλου και τα νησάκια Αντίμηλος και Πολύαιγος αποτελούν σημαντικές Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την ορνιθοπανίδα, ενώ η Μήλος και η Αντίμηλος φιλοξενούν επίσης την ενδημική οχιά της Μήλου. Γι αυτό, τα μέρη αυτά παραμένουν ανέγγιχτα από την τουριστική ανάπτυξη.

Σε αυτήν την περιοχή του Natura 2000 ζει μια μεγάλη αποικία γερακιού Μαυροπετρίτη, αλλά και ο Σπιζαετός και πολλοί θαλασσοκόρακες. Πολλά μεταναστευτικά πτηνά, όπως ερωδιοί, ελόβια και ωδικά πτηνά χρησιμοποιούν, επίσης, την περιοχή ως σταθμό για να φάνε και να ξεκουραστούν, ενώ στην παραλία της Αχιβαδολίμνης διαχειμάζουν και υδρόβια πουλιά. Η Μήλος είναι επίσης ένα από τα λίγα νησιά των Κυκλάδων που είναι κατάλληλο για να ζευγαρώσει το νανοβουτηχτάρι και η πρασινοκέφαλη πάπια.

+ Κίμωλος και θαλάσσια περιοχή

Ένα τμήμα της Κιμώλου και της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ αυτής και της Πολυαίγου είναι επίσης περιοχή Natura. Εκεί ζουν μεγάλα αρπακτικά πτηνά, όπως αετοί και γεράκια, αλλά και η οχιά της Μήλου και η μεσογειακή φώκια (Monachus monachus).

3. Το νησάκι Ελαφονήσι και η ακτογραμμή του, Κρήτη

Με 53 περιοχές Natura, η Κρήτη είναι ένα νησί με μεγάλη βιοποικιλότητα, αλλά και εξωπραγματική ομορφιά. Στα δυτικά, το κυρίως νησί χωρίζεται με μια λεπτή και ρηχή ακτογραμμή από το Ελαφονήσι, το νησάκι με την περίφημη παραλία με ροζ άμμο που αποτελεί και ένα από τα πιο ιδιαίτερα τοπία της Κρήτης.

Στους αμμόλοφους της νησίδας θα βρεις άλση με κέδρους καθώς και άλλα σπάνια ενδημικά είδη φυτών. Η χλωρίδα στο Ελαφονήσι περιλαμβάνει, επίσης, αμμοθινική βλάστηση, φρύγανα και θαμνώδεις ρεικότοπους. Εάν κοιτάξεις προσεκτικά τα βράχια στην παραλία, ίσως δεις την μικρή σαύρα της Κρήτης, την ενδημική ράτσα του νησιού.

Παραλία με ροζ άμμο και τοπίο στο Ελαφονήσι… από άλλον πλανήτη!

4. Ο κόλπος του Λαγανά στη Ζάκυνθο

Αυτή η περιοχή Natura περιλαμβάνει τον κόλπο του Λαγανά και τις νησίδες Μαραθονήσι και Πελούζο στις νότιες ακτές της Ζακύνθου. Οι αμμώδεις παραλίες του Λαγανά είναι καίριας βιολογικής σημασίας για τη χελώνα Καρέτα: εκεί οι χελώνες φωλιάζουν και γεννάνε τα αυγά τους.

Ο υποβρύχιος χώρος του κόλπου του Λαγανά περιλαμβάνει, επίσης, σημαντικούς οικοτόπους με θαλάσσια λιβάδια, υφάλους κ.ά. Επιπλέον, η περιοχή του Λαγανά φιλοξενεί σημαντικά ενδημικά πτηνά, όπως κουκουβάγιες, γεράκια και γλάρους, αλλά και άλλα σημαντικά είδη, όπως δελφίνια και σπάνιες σαύρες.

5. Το όρος Φεγγάρι και η ακτογραμμή της Σαμοθράκης

Στο βόρειο Αιγαίο, το άγριο νησί της Σαμοθράκης είναι σχεδόν ολόκληρο μια περιοχή Natura. H Σαμοθράκη δεν έχει τουριστική ανάπτυξη, γι’ αυτό και η μεγάλη ποικιλομορφία των πτηνών του νησιού, όπως αρπακτικά πτηνά, είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στην ανθρώπινη παρουσία.

Το όρος Φεγγάρι (ή Σάος) είναι ένα μοναδικό τοπίο με δάση βελανιδιών, πλατάνια, καταρράκτες, και μικρές λίμνες (βάθρες) που αποτελούν πόλο έλξης για κατασκηνωτές. Η βλάστησή του αποτελείται από ενδημικά και σπάνια είδη που δημιουργούν σημαντικούς οικοτόπους. Το υποθαλάσσιο περιβάλλον της ακτογραμμής του νησιού περιλαμβάνει εκτεταμένα θαλάσσια λιβάδια και υφάλους που φτάνουν σε βάθος 50 μέτρων.

Tip: σου αρέσει το κάμπινγκ και ο ύπνος κάτω από τα αστέρια; Δες, λοιπόν, την πρότασή μας με τα 4 καλύτερα νησιά του Αιγαίου για κάμπινγκ.

Βάθρες με δροσερό νερό, απόλαυση για τα αγριοκάτσικα της Σαμοθράκης

6. Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο της Αλοννήσου

Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο της Αλοννήσου στις Βόρειες Σποράδες είναι το πρώτο θαλάσσιο πάρκο στην Ελλάδα και μια από τις μεγαλύτερες προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές στην Ευρώπη. Σε αυτήν την περιοχή Natura κατοικούν πολλά ενδημικά και σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, καθώς και είδη υπό εξαφάνιση, όπως η μεσογειακή φώκια, που βρίσκει καταφύγιο και ζευγαρώνει στις σπηλιές του πάρκου. Επιπλέον, στην περιοχή λειτουργεί και κέντρο αποκατάστασης για τις φώκιες.

Το θαλάσσιο πάρκο στην Αλόννησο είναι, επίσης, σημαντικό για είδη που ζευγαρώνουν σε παράκτιους γκρεμούς και για μεταναστευτικά πουλιά, όπως ελόβια, αρπακτικά και ωδικά πτηνά. Στα μικρότερα νησάκια (Πιπέρι, Σκαντζούρα κ.ά.) υπάρχουν σπάνια είδη χλωρίδας, όπως πευκοδάση και πουρνάρια, αλλά και σημαντικοί βιότοποι για πουλιά, όπως ο γλάρος και ο Μαυροπετρίτης. Στο νησάκι της Γιούρας κατοικεί, επιπλέον, ένας απομονωμένος πληθυσμός αιγάγρων του είδους υπό εξαφάνιση Capra aegagrus dorcas.

7. Ανατολική Αστυπάλαια και γειτονικές νησίδες

Η ανατολική πλευρά της Αστυπάλαιας, που περιλαμβάνει και την πανέμορφη Χώρα του νησιού, και ένα σύμπλεγμα 12 γειτονικών ακατοίκητων νησίδων, όπως το Κουνούπι, η Οφιδούσα και ο Κουτσομύτης, ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000. Οι θαλάσσιες σπηλιές της περιοχής, όπως η Δρακοσπηλιά, βρίσκονται μερικώς κάτω από το νερό και είναι το ιδανικό καταφύγιο για τη μεσογειακή φώκια (Monachus monachus). Το θαλάσσιο περιβάλλον της περιοχής φιλοξενεί και ρινοδέλφινα και άλλα θηλαστικά, καθώς και την πράσινη χελώνα.

Στην περιοχή υπάρχουν πολλοί κολπίσκοι, βλάστηση που συναντάνται σε θαλάσσιους κρημνούς, ρυάκια και μαστιχόδεντρα! Στον βυθό θα συναντήσεις μια μεγάλη έκταση με θαλάσσια λιβάδια ποσειδωνίας και υφάλους.

Η μαγευτική παραλία στο νησάκι Κουνούπι, καταφύγιο σημαντικών ειδών

8. Νοτιοδυτική Ικαρία

Η Ικαρία διαθέτει εκπληκτικά φυσικά τοπία. Το νοτιοδυτικό τμήμα της αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και Τόπο Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) του δικτύου Natura 2000.

Η περιοχή είναι σημαντική για το ζευγάρωμα αρπακτικών και για μεταναστευτικά πτηνά, όπως ο Σπιζαετός, ο Πετρίτης και το Χρυσογέρακο. Επίσης, φιλοξενεί μια μεγάλη ποικιλία ερπετών και αμφιβίων, όπως η σαύρα της Ικαρίας και η όμορφη τιγρέ πεταλούδα Euplagia quadripunctaria. Όσο για τη βλάστησή της, στη νοτιοδυτική Ικαρία θα συναντήσεις σπάνια είδη φυτών, όπως το ποώδες Silene holzmannii.

9. Οι λίμνες Αλυκή και Χορταρολίμνη στη Λήμνο

Η λίμνη Αλυκή είναι μια λιμνοθάλασσα στην βορειοανατολική Λήμνο, ανατολικά του οικισμού Άγιος Αλέξανδρος. Μαζί με τη γειτονική υφάλμυρη Χορταρόλιμνη αποτελούν τους πιο σημαντικούς υγροτόπους του νησιού και προστατεύονται από το δίκτυο Natura 2000.

Περίπου 10.000 πουλιά κάνουν στάση σε αυτές τις λίμνες καθώς μεταναστεύουν νοτιότερα ή ξεχειμωνιάζουν εκεί, ενώ στην Αλυκή την άνοιξη θα συναντήσεις έναν σημαντικό πληθυσμό φλαμίνγκο. Οι συνθήκες της περιοχής ευνοούν επίσης τη διαβίωση της λιμνοχελώνας αλλά και της λιβελούλας του είδους Odonata, που είναι ένα από τα αρχαιότερα και ομορφότερα έντομα στον πλανήτη. Από τη χλωρίδα της περιοχής ξεχωρίζει ο εκπληκτικός θαλάσσιος ασφόδελος (ή κρίνος της θάλασσας).

10. Βόρεια Χίος και Οινούσσες

Το όρος Πελινναίο και η γύρω περιοχή του στη βόρεια Χίο, καθώς και οι γειτονικές Οινούσσες, ένα σύμπλεγμα από 9 μικρά νησιά, προστατεύονται από το Natura 2000. Φιλοξενούν μια ποικιλία οικοσυστημάτων με πολλά ενδημικά και σπάνια φυτά. Μερικοί από τους πιο αξιόλογους βιοτόπους της περιοχής είναι οι μεγάλες εκτάσεις με αειθαλή θαμνόδενδρα και φρύγανα, το πυκνό πευκοδάσος, τα υδατικά συστήματα, και τα μεγάλα λιβάδια της ενδοχώρας, καθώς και η εκτεταμένη υδάτινη περιοχή με λιβάδια ποσειδωνίας και υφάλους.

Η περιοχή αποτελεί, επιπλέον, σημαντικό τόπο ζευγαρώματος για το εξαιρετικά σπάνιο πτηνό «σμυρνοτσίχλονο». Εκεί διατηρούν τις φωλιές τους και η Γερακίνα, ο βραχυδάκτυλος αετός και ο Πετρίτης, που εμφανίζονται σε μεγάλους αριθμούς. Η βόρεια Χίος και οι Οινούσσες φιλοξενούν κι πολλά ερπετά και αποτελούν πέρασμα για έναν μεγάλο αριθμό μεταναστευτικών πουλιών κάθε χρόνο.

Το όρος Πελινναίο, περιβαλλόμενο από μεγάλες πεδιάδες

+ Tips για ασφαλή επίσκεψη στις περιοχές του Natura 2000

Συγκεντρώσαμε 5 χρήσιμες συμβουλές για να προστατεύεις τα πολύτιμα φυσικά οικοσυστήματα αλλά και τον εαυτό σου όταν επισκέπτεσαι τις περιοχές Natura των ελληνικών νησιών:

1. Αντιμετώπιζε την άγρια ζωή με σεβασμό. Απόφυγε να αγγίξεις ή να ταΐσεις τα άγρια ζώα. Οι περιοχές αυτές είναι ανέγγιχτες, γι’ αυτό τα ζώα είναι ακόμα πιο ευαίσθητα στην ανθρώπινη παρουσία και παρέμβαση. Η αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους μπορεί να τα κάνει να εμπιστεύονται περισσότερο τους ανθρώπους ως πηγή τροφής και να τα θέσει σε κίνδυνο από επιθέσεις στο μέλλον.
2. Εάν αποφασίσεις να κάνεις μια ξενάγηση με οδηγό στην περιοχή, π.χ. ένα τουρ για παρατήρηση πουλιών, βεβαιώσου ότι ο οδηγός είναι επαγγελματίας και συμπεριφέρεται ηθικά προς τα ζώα. Τα άγρια ζώα δεν πρέπει να ενοχλούνται στο φυσικό τους περιβάλλον για την ψυχαγωγία των τουριστών.
3. Εάν είναι δυνατόν, χρησιμοποίησε μέσα μαζικής μεταφοράς για να φτάσεις στην προστατευόμενη περιοχή και, στη συνέχεια, μετακινήσου με τα πόδια ή με ποδήλατο. Τα μηχανοκίνητα οχήματα είναι πιθανόν να τρομάξουν τα ζώα και να βλάψουν τη χλωρίδα της περιοχής.
4. Βεβαιώσου ότι οι καιρικές συνθήκες είναι κατάλληλες για την επίσκεψή σου. Μπορεί να είναι επικίνδυνο να επισκεφτείς κάποιες περιοχές Natura, π.χ. τη λίμνη Αλυκή στη Λήμνο, όταν ο καιρός είναι βροχερός.
5. Μην αφήνεις το παραμικρό ίχνος πίσω! Φρόντιζε να μη ρυπαίνεις και να μην σπαταλάς νερό, απέφυγε το πλαστικό και ταξίδεψε μόνο με τα απαραίτητα. Όταν φεύγεις από την προστατευόμενη περιοχή, πρέπει να την αφήνεις όπως ακριβώς την βρήκες αρχικά!

H ανέγγιχτη Πολύαιγος, το μεγαλύτερο ακατοίκητο νησί στο Αιγαίο

Ετοιμάσου να συνδεθείς με τη φύση και να εξερευνήσεις τους οικολογικούς θησαυρούς των ελληνικών νησιών. Επίλεξε το νησί ή τα νησιά που σε ενδιαφέρουν, φόρα τον εξοπλισμό σου και σάλπαρε με ακτοπλοϊκά εισιτήρια online από το Ferryhopper, χωρίς καμία κρυφή χρέωση!

Extra tip: αφού σου αρέσει να έρχεσαι κοντά στη φύση, ανακάλυψε 5 νησιά για φυσιολατρικό τουρισμό.